• Prostat büyümesi neden kaynaklanır?
• Prostat büyümesi kansere dönüşür mü?
• Prostat büyümesi engellenebilir mi?
• Cinsel ilişki sıklığı prostat kanseri riskini etkiler mi?
• Prostat büyümesi hangi şikayetlere neden olur?
• Prostat büyümesi hangi hastalıklara neden olur?
• Prostat ilaçlarının yan etkisi var mıdır?
• Uzun süre prostat ilacı kullanmak zararlı mıdır?
• TURP ameliyatından sonra olası komplikasyonlar nelerdir?
• HOLEP ameliyatının üstünlükleri nelerdir?
• HOLEP ameliyatının olası yan etkileri nelerdir?
• REZUM işleminin avantajları nelerdir?
• REZUM kimlere uygulanabilir?
• REZUM yan etkileri nelerdir?
• Açık veya robotik prostat ameliyatı (iyi huylu prostat büyümesi) nedir?
………….
Prostat üreme ve işeme sistemlerinin kavşağında bulunan önemli bir organdır. Fonksiyonlarından biri meni içerisindeki sıvıların üretilmesi diğeri ise erkeklerde ikinci bir idrar tutma organı vazifesidir.
Kırk yaş üzerinde prostat giderek büyür ve bazı kişilerde idrar kanalının tıkanmasına neden olur.
………….
Prostat büyümesinin nedeni tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Fakat hormon değerlerindeki değişikliklerin neden olduğu düşünüşmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalarda genç yaşta herhangi bir nedenle testisleri alınan erkeklerin ileride prostat büyümesi yaşamadığı tesbit edilmiştir. Ayrıca prostat büyümesi olan hastalardan herhangi bir nedenle testisi alınanların prostat boyutlarının küçüldüğü gösterilmiştir.
………….
Prostat kanseri ve prostat büyümesi tamamen farklı mekanizmalarla gelişir. Bu nedenle prostat büyümesini kanserin habercisi olarak görmek doğru değil. Fakat prostat büyümesi olan bir kişide aynı anda prostat kanseri de olabilir.
………….
Her türlü kanser gelişiminden sorumlu iki temel risk grubu vardır. Birincisi doğumla birlikte bizlere miras kalan, değiştirme şansımızın olmadığı riskler, genetik yapımızdır. Bunun içerisinde ırk, aile ve yakın akrabalardaki hastalık ve kanserler gibi durumlar yer alır. İkincisi de kanser gelişim durumunu değiştirme şansımızın olduğu risk faktörleridir. Bunlar yediğimiz, içtiğimiz gıdalar, alışkanlıklarımız, içinde bulunduğumuz çevre ve iklim.
Prostat kanseri için hayvansal gıda tüketiminin fazla olması, bitkisel gıda tüketiminin az olması, ateş üzerinde pişirilen etler, hareketsiz bir yaşam ve risk faktörü olarak sayılabilir.
………….
Bu konu ile ilgili yapılan çalışmalar sık boşalan erkeklerin daha az prostat kanserine yakalandığını ortaya koymuştur.
………….
Prostat büyümesi bazı hastalarda idrar kanalını tıkayarak işemekte zorlanma, gece idrara çıkma, kesik kesik işeme, idrarını tam boşaltamama, sık idrara çıkma gibi şikayetlere yol açabilir.
………….
Prostat büyümesi hastada işeme şikayetlerine yol açtıktan sonra tedavi edilmezse zamanla mesane yapısının ve fonksiyonlarının bozulmasına ve ileride böbreklerin idrarı atamamasına bağlı böbrek yetmezliğine neden olabilir. Mesane çıkışı büyüyen prostat ile tıkandığından mesane kası sürekli kasılarak bu engeli aşmak ister ve zamanla kas dokusu kalınlaşır ve iş görmez hale gelir. Mesane esnek yapısını yitirir. Depolama için genişleyebilen ve boşaltım için kasılarak küçülebilen bir mesane ortadan kalkınca, sürekli sızıntı şeklinde idrar kaçırma ile karşı karşıya kalırız. Zamanında müdahale edilmezse bu durum kalıcı hale gelebilir.
………….
Bahsettiğimiz ilaçların en sık karşılaştığımız yan etkisi, özellikle ilk dozlarda karşılaşılan baş dönmesi ve bazen bayılma durumudur. Ayrıca bu ilaçlar meninin dışarı atılmasına engel olabilir ve hasta ilişki sonrası meni çıkışı olmadığını görebilir. Daha nadir olarak da sertleşme sorunu ile karşılaşılabilir. Bu yan etkiler ilaç bırakıldıktan sonra geri dönecektir.
İlaçlar ise etkili bir testosteronun miktarını azalttığından cinsel istekte azalmaya neden olabilir. Özellikle düşük ve orta riskli prostat kanseri riskini azalttığına dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.
Kas eklem ağrısı, baş ağrısı, yüzde kızarıklık, vb. yan etkileri olabilmektedir.
………….
Yapılan çalışmalar uzun süre alfa blokör kullananların, ameliyat olan kullanmayan aynı yaş grubundaki erkeklere göre kalp yetmezliği riskinin arttığını göstermiştir. Bu nedenle uzun süre prostat ilacı kullanan hastalara mutlaka kardiyoloji kontrolü önerilmelidir.
………….
Prostat büyümesi nedeniyle sorun yaşayan hastalar eğer ilaçtan fayda görmüyor veya ilaç kullanmak istemiyorsa mutlaka ameliyat akılda bulundurulmalıdır. Prostatın iyi huylu büyümesinde uygulanan cerrahilerden biri de yani idrar kanalından girerek prostatı küçük parçalar halinde kesip çıkarılması işlemidir. Bu ameliyat 80 gr altı prostatı olanlar için halen ideal bir tedavi olarak kullanılmaktadır.
………….
TURP ameliyatı endoskopi altında görerek prostatın büyüyen ve idrar kanalını tıkayan kısmının temizlenmesi işlemidir. Bu işlem sonrası hafif kanamalar olabilir. Özellikle ilk birkaç hafta idrar yaparken yanma ve ani sıkışma hissi görülebilir. Bu sorunlar zamanla azalarak kaybolacaktır. Ayrıca hastaların bir kısmında meni boşalma sırasında mesane içerisine kaçar ve idrar ile birlikte dışarı atılır. Çok nadir olarak (%1-3 ) ameliyat sonrası idrar kaçırma görülebilir. Bu durum yaklaşık 3 ay içersinde çoğunlukla kendiliğinden toparlar. Bu ameliyat sonrası sertleşme sorunu oluşmaz.
………….
HOLEP yani lazer ile prostatın tamamen çıkarılması ameliyatı kesin sonuç vermesi açısından diğer yönlere üstünlük sağlar. Prostatın tamamını açık veya robotik olarak çıkarma şansı da var. Fakat açık ve robotik olan bu işlemlerde her halükarda vücutta bir kesi yapılarak karın içerisine girilmesi ve oradan da prostatın kapsülünün veya mesanenin kesilip prostatın buradan çıkarılması gerekir. Oysa HOLEP ile hiçbir kesi yapılmadan doğal yollarla prostata ulaşılır ve prostat bir bütün olarak çıkarılır. HOLEP sayesinde kalıntı prostat dokusu kalmadığından yıllar geçsede prostat büyümesi ihtimali yoktur.
………….
HOLEP ameliyatı çok büyük prostatlara da vücutta hiçbir kesi yapılmadan uygulanabilen bir yöntemdir. Hastalar ameliyat sonrası 2 gün hastanede kalır ve sondaları alınarak taburcu olurlar. Ameliyat sonrası işeme rahatlığını anında hissederler. Lazer ile yapıldığından ameliyatta ve sonrasında kan kaybı çok az olur.
………….
Bu ameliyat ile prostat dokusu tamamen çıkarıldığından, prostat tıkanıklığına bağlı idrarı tutan kas grubunun işini adeta tıkayıcı prostat dokusu gerçekleştirir. HOLEP ile prostat dokusu tamamen ortadan kaldırılınca idrarı tutan güçlü bir yapı kalmayacağından dolayı idrar kaçırma durumu ile karşılaşılabilir. Bu risk açık prostat ameliyatındaki ile benzer oranlardadır (%4-5). Hasta düzenli Kegel egzersizleri ile 3-6 ay takip edilir ve çoğunlukla idrar kaçırma tama yakın düzelir ve ek bir tedaviye gerek kalmaz.
………….
Prostat dokusunun ısıtılmış su sayesinde buharlaştırılmasıdır. Isı enerjisi su ile prostatın belli alanlarına enjekte edilerek prostat dokusundaki tıkanıklık yapan alanların buharşalarak küçülmesi amaçlanmaktadır.
………….
Lokal anestezi altında yaklaşık 15 dk’da uygulanabilen ve hastada ciddi bir yan etki oluşturmadan gerçekleştirilebilen bir işlemdir. Bu işlem sayesinde hasta günlük aktivitelerinden geri kalmadan kolaylıkla prostat sorunundan kurtulabilir.
………….
İyi huylu prostat büyümesine bağlı işeme şikayetleri olan ve aynı zamanda cinsel fonksiyonlarından taviz vermek istemeyen hastalara güvenle uygulanabilir. Bu tedavinin etkisinin ortaya çıkması yaklaşık 1-3 ay arasında değiştiğinden hızlı bir iyileşme bekleyen hastalar için uygun değildir. Diğer prostat ameliyatlarında meninin dışarı atılamama ihtimali varken REZUM ile bu risk ortadan kalkar. Bu konuda hassas olan erkekler için ideal bir tedavidir.
………….
İdrar kanalından bir kamera ile girilerek prostatın belli bölgelerine ısıtılmış suyun enjekte edilmesi ve buna bağlı prostat dokusunun 1-3 ay içerisinde buharlaşması işlemidir. İdrar yapamama nedeniyle sondalı veya ileri derece tıkanıklığı olan hastalara kısa hızlı bir sonuç beklememeleri gerektiği ve ikinci bir işleme ihtiyaç duyulabileceği anlatılmalıdır. İşlem sonrası kanama ve yanma çok nadir görülür. Steril şartlarda gerçekleştirildiğinde akut dönemde bir sorunla karşılaşılma ihtimali çok düşüktür.
………….
Hem açık hem de robotik prostat ameliyatında yapılan karın içerisine girerek prostatın adenom denilen büyümüş kısmını çıkarmaktır. Bu işlemin avantajı idrar kanalından girilmeden yapılması ve bu sayede endoskopik işlemlerdeki olası darlık ihtimalinin daha az olmasıdır. Fakat bu hastalarda da sonda takılması vs nedenlerle yine de darlık oluşabilir. Açık ameliyatın tezavantajı körlemesine yapılması nedeniyle kanama ihtimali yüksektir ve bu nedenle kan takılma ihtimali doğabilir. Ayrıca mesane veya prostat kapsülü açılarak prostata ulaşıldığından dokuların iyileşmesi süresinde sondanın daha uzun süre tutulması ve dren konulması gerekir. İyileşme süresi daha uzun ve ağrılıdır. Artık açık ameliyatın yerini HOLEP etkili bir şekilde doldurduğu için uygun hastalar için açık prostat yerine HOLEP tercih etmek daha başarılı sonuçlar almamızı sağlayacaktır.
Uyarı: Bu makale, bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir tıbbi tavsiye niteliğinde değildir. Bir tıbbi sorunuz varsa, lütfen doktorunuza danışınız.
İçerik Güncelleme Tarihi: 01.03.2021